Creativiteit en het onderwijs

Bij het zien van het filmpje van Sir Ken Robinson moest ik denken aan het liedje ‘Bloemen zijn rood’ van Gerard van Maasakkers.

“Ik zeg je bloemen zijn rood, jongeman
blaadjes zijn groen
't Heeft geen enkele zin om 't anders te zien
Dus waarom zou je 't dan nog anders doen"

Een kleine jongen tekent bloemen in alle kleuren en formaten, maar wordt door de juf berispt want bloemen zijn rood. Wanneer de jongen naar de tweede klas gaat, vraagt de nieuwe juf waarom hij alle bloemen rood kleurt.

Creatief zijn, dat is denken zonder grenzen. Niet alle bloemen zijn rood. Een bloem kan alle kleuren hebben!

 

 Dit is een illustratief voorbeeld van hoe creativiteit wordt ingeperkt. Betekent dit dat onderwijs de creativiteit sowieso begrensd?   Neen.

Aangezien er binnen het onderwijs nog te vaak de objectivistische visie wordt uitgedragen waar weinig ruimte is voor individuele ontwikkelingen en interesses, hebben sommige leerkrachten te weinig oog voor de kracht van de creativiteit. Maar ik ben zeker dat onderwijs altijd en nog steeds de creativiteit ook voedt. Dit werd door het beleid de vorige jaren ook alsmaar meer aangemoedigd. We denken hierbij maar aan bijvoorbeeld de VOETen en de oprichting van CANON cultuurcel. Ik herinner me ook menig leerkrachten die ons uitdaagden om op een creatieve manier Engels te leren,  interactieve lessen biologie en fysica organiseerden waar we out of the box moesten denken.

Het komt er op aan een gezond evenwicht te vinden, waar de kinderen de basisleerstof aanleren en ruimte is voor creativiteit. Er moet een kader aangeboden worden om vervolgens uit dat kader te kunnen  breken. Creativiteit staat immers gelijk aan een eigen mening opbouwen, zaken durven anders bekijken, opstaan voor andere visies, eigen interesses ontwikkelen en opbouwen. Creatief denken is een vaardigheid die je moet onderhouden, net zoals conditie moet onderhouden worden door vaak te  sporten. Hoe vaker je gestimuleerd wordt om creatief te zijn, hoe beter en makkelijker deze manier van denken wordt.

 

Aandacht voor creativiteit en interactie binnen de lessen is momenteel nog teveel afhankelijk van de leerkracht die vooraan staat. Gelukkig worden er steeds meer instrumenten en tips aangereikt om de leerkracht te helpen.

Is het onderwijs alleen verantwoordelijk voor de creativiteit die afneemt? Neen.

Het is een feit dat we bij het opgroeien een stuk fantasie en creativiteit verliezen. Maar hier is niet alleen het onderwijs schuldig aan. De hele maatschappij is nog steeds doordrongen van het gedachtegoed van de industriële revolutie. Fantasie wordt algemeen afgeblokt bij het opgroeien.

De opvoeding van de ouders spelen hierin ook een belangrijke rol. Hoeveel ouders zetten hun kinderen niet voor tv want echte aandacht voor de kinderen is te vermoeiend na een lange dag op het werk? De ADHD-epidemie is hiervan een bewijs. Kinderen werden de laatste jaren afgeblokt: het was verboden om kind te zijn. Spelen, lawaai maken, ontwikkelen, ontdekken, …werd de laatste jaren aanzien als NOT DONE. Dat is afblokken van de creativiteit.

Laat een kind een kind zijn. De ouder moet hier oog voor hebben binnen de opvoeding. Net zoals de leerkracht hier aandachtig moet voor zijn binnen de les.